Do podmiotów gospodarki morskiej należy zaliczyć te, które reprezentują jej podstawowe sektory, takie jak: transport morski i przybrzeżny, porty i przystanie morskie, przemysł stoczniowy, rybołówstwo morskie, jak również edukację i szkolnictwo morskie wraz z badaniami naukowymi w zakresie nauk o morzu, turystykę morską i przybrzeżną, bezpieczeństwo morskie czy morski przemysł wydobywczy.

Nie sposób omówić tu wszystkich interakcji jakie zachodzą między działalnością człowieka a populacjami ryb Morza Bałtyckiego. Skupmy się zatem na najbardziej jaskrawych przykładach negatywnego oddziaływania naszych przedsięwzięć prowadzonych na tym akwenie.

Sektor portowy obok bezpośredniego wkładu w tworzenie wartości dodanej brutto gospodarki kraju, generuje oddziaływania mogące negatywnie wpływać na populacje ryb. Odziaływania te głównie ryzyko związane z ruchem statków (zanieczyszczenia wód, odpady, ryzyko skażenia środowiska w trakcie bunkrowania, ryzyko kolizji) i inwestycjami portowymi (pogłębianie torów wodnych i basenów portowych). Szczególnie problem pogłębiania torów wodnych jest działaniem niebezpiecznym dla przybrzeżnych stad ryb. Wykopanie kanału żeglugowego o głębokości przekraczającej obecne maksymalne głębokości akwenu istotnie zmienia dotychczasowe siedliska denne. Niszczone są tarliska, żerowiska i miejsca schronienia ryb. Pojawiają się nowe nisze ekologiczne, zmienia się często skład gatunkowy i liczebność występujących tam ryb, zmniejsza się powierzchnia miejsc dających możliwość rozrodu ryb ważnych gospodarczo.

Transport morski nierozłącznie wiąże się z zagrożeniem przenoszenia gatunków inwazyjnych. Inwazje gatunków to obok zanieczyszczeń, eutrofizacji i przełowienia jedno z głównych zagrożeń dla ekosystemów morskich. Żegluga jest dzisiaj odpowiedzialna za globalny transfer ponad 10 miliardów ton wód balastowych rocznie, a każdego dnia w zbiornikach balastowych jest przewożonych około 10 tysięcy gatunków morskich (fauny i flory).

Inwazyjne gatunki obce stanowią istotne zagrożenie dla różnorodności biologicznej, przez co mogą doprowadzić do znacznych zmian w strukturze i funkcjonowaniu zasiedlanych ekosystemów. Mogą one również negatywnie oddziaływać na gospodarkę, m.in. spowodować straty w rybołówstwie i akwakulturze, powodować obrastanie zanurzonych konstrukcji (np. ujęć wód) czy blokować kanały żeglugowe. Obszarem szczególnie narażonym na introdukcję są porty i przystanie morskie, do których zawijają statki, których wody balastowe mogą być zanieczyszczone różnego rodzaju organizmami roślinnymi i zwierzęcymi, a także patogenami przywiezionymi ze wszystkich stron świata.

Spośród 132 zaobserwowanych gatunków nierodzimych i kryptogamicznych w Bałtyku, 59% jest osiedlonych w co najmniej jednym z krajów nadbałtyckich. Gatunkiem najsilniej i najbardziej negatywnie oddziaływującym na rodzimą ichtiofauną jest zaś babka bycza Neogobius melanostomus. Występowanie tego gatunku po raz pierwszy zanotowano w Bałtyku w okolicy Półwyspu Helskiego w 1990. Dzisiaj duża populacja babki byczej silnie konkuruje z rodzimymi gatunkami ryb.

Rybołówstwo, mające bezpośredni wpływ na strukturę zbiorowisk ryb, może prowadzić do nadmiernego zwiększenia śmiertelności ryb. Na Morzu Bałtyckim 95% połowów stanowią trzy gatunki: dorsz, szprot i śledź. Poszukiwanymi przez rybołówstwo gatunkami są ryby łososiowate (łosoś, troć) oraz węgorz.

W dniu 9. lipca 2018 przypadł Europejski Dzień Zależności od Ryb. Jest to symboliczna data pokazująca, że ryby morskie, które Europejczycy zjedzą od 9 lipca do końca roku, muszą zostać sprowadzone spoza Unii Europejskiej – aby zapewnić nam konsumpcję ryb i owoców morza na obecnym poziomie. W 2018 roku przypadł on o około miesiąc wcześniej niż w roku 2000, zaś trzydzieści lat temu Europa była w stanie zaspokoić potrzeby swoich mieszkańców przez lokalne zasoby aż do września, a nawet października. Europejczycy konsumują zatem znacznie więcej ryb i owoców morza niż wynosi zdolność produkcyjna naszych łowisk.

Stan i struktura wielkościowa stada dorsza wschodniego Bałtyku uległy znacznemu pogorszeniu w ostatnich latach, a jego biomasa jest na najniższym historycznie poziomie. Historycznie najniższa jest również biomasa stada śledzia zachodniego. Niestety w 20019 roku nie uda się utrzymać okresów zamkniętych w okresie tarła dorsza. Tradycyjnie obejmowały one dwa miesiące, zarówno na stadzie zachodnim, jak i wschodnim. Niestety, udało się tylko utrzymać okres zamknięty dla dorsza stada wschodniego i to tylko na jeden miesiąc (lipiec).

Zachęcamy do pobrania prezentacji z seminarium: